Bij de meeste mensen zal het woord emetofobie niet gauw een belletje doen rinkelen.... Maar mensen met extreme overgeefangst weten maar al te goed hoe vreselijk het is als je emetofobie hebt. Zelf heb ik al zo lang ik mij kan herinneren emetofobie. Ik ben nu bijna 30 jaar en heb (ook volgens mijn ouders) al 22 jaar niet hoeven en kúnnen overgeven. Tot een tijdje geleden, nu ik zwanger ben. Daarom schrijf ik dit artikel, want ik weet maar al te goed hoé erg de angst toeneemt zodra je een kinderwens hebt of daadwerkelijk zwanger bent.
Hoera, ik ben zwanger!
Hoe emetofobie (extreme overgeefangst) begint
Bij de meeste mensen is het onduidelijk hoe emetofobie begint. Ik weet het zelf ook niet meer precies, maar ik weet wel dat ik als kind al in paniek raakte als ik iemand anders hoorde of zag overgeven. Het geluid, het aanzicht van iemand die met nul controle over zijn of haar lichaam en met het nodige geweld zijn eten eruit werkt - daar kon ik absoluut niet tegen. Het zorgde ervoor dat ik als de dood was als iemand bij ons in huis buikgriep had en bleef bij voorbaat al liever uit de buurt voor het geval iemand ineens zou overgeven. Vanaf mijn 8e ongeveer heb ik zelf ook nooit meer hoeven en kunnen overgeven. Ik heb van mijn 16e tot 21 een eetstoornis (anorexia) gehad, waardoor men vaak denkt dat ik dan juist veel heb overgegeven. Niets is minder waar, als je anorexia hebt eet je juist amper. De ziekte boulimia kenmerkt zich daarentegen door vreetbuiten en opzettelijk overgeven. Toch is de eetstoornis voor mij wel een duidelijk signaal geweest dat ik issues heb met controle. Ik had voor mijn gevoel in die tijd nergens controle over, behalve over wat ik wel en vooral niet at. Met overgeven heb je geen controle over wat je lijf doet, en ik denk dat voor mij persoonlijk daar een groot onderdeel van het probleem zit. Net als mijn extreme vliegangst: ook over wat er in het vliegtuig gebeurd en of alles wel veilig verloopt heb ik nul controle. Wist je dat mensen met emetofobie vaak een onderliggende angststoornis of zelfs meerdere stoornissen hebben? Ik heb het nooit laten onderzoeken, maar ik herken hier bij mijzelf wel een hoop in.
Zwanger en bang om over te geven
Ik krijg overigens vaak de vraag: ben je nooit zo ziek of misselijk geweest van alcohol dat je moest overgeven? Of nooit voedselvergiftiging gehad? Nee. Ik houd van een wijntje, heb aardig wat door elkaar gedronken toen ik jonger was én ben meerdere keren zo dronken geweest dat ik niet meer wist wie ik was en waar ik was 😂 Maar zelfs dan - hoe brak ook - hoefde ik nooit over te geven. Die knop ging gewoon om. Net als met voedselvergifiting: ik ga alleen maar uit eten in restaurants waarvan ik van te voren goede recensies heb opgezocht en ben zelf extreem streng met voedingsmiddelen in huis. Als iets al een week open is, ongeacht de datum die ergens op staat, dan eet ik het niet meer. Ik doe er alles aan om geen voedselvergiftiging op te lopen. Ook op vakanties let ik enorm op wat ik uitkies en wat ik eet. Het enige waarvan ik altijd al wist dat ik er géén controle over zou hebben: eventuele zwangerschapsmisselijkheid. Ik wist al heel jong dat ik moeder wilde worden, maar ik wist óók dat in de meeste gevallen een zwangerschap gepaard gaat met de welbekende ochtendmisselijkheid en overgeven. Heel vroeger dacht ik nog dat ik daardoor nooit zwanger zou durven raken, maar sinds een aantal jaar zakte dat steeds verder naar de achtergrond. Ik wist dat mijn oma, mijn moeder én mijn tweelingzus nauwelijks of nooit misselijk zijn geweest in hun zwangerschappen, dus ik had de stille hoop dat wij geluk hadden en ik dus ook. Toen ik eenmaal zwanger raakte nam het gevoel van 'kwaaltjes zijn bijzaak, als de baby maar gezond is' het over. Toen ik met 4 weken, 6 weken en 8 weken telkens niets van misselijkheid kon bespeuren, klopte ik al voorzichtig af dat ik er dus met nul ochtendmisselijkheid vanaf zou komen. Wel voelde ik me af en toe brakkig, alsof ik te veel wijn had gedronken - hoe ironisch als je zwanger bent en geen druppel drinkt. Vanaf 11 weken zwangerschap sloeg het helaas om. En niet om je bang te maken: sporadisch kwam er een vlaag van misselijkheid op. Maar de paniek sloeg daarmee wel toe. Met 11 weken stond ik buiten met iemand te praten toen ik ineens een raar gevoel in mijn maag had. Ineens dacht ik: shit, ik ben gewoon harstikke misselijk! Ik ging gauw naar binnen en voordat ik de voordeur dicht had kwam daar ineens een enorme kokhalsneiging. Wat ik dus in geen 22 jaar gehad heb... dus ik raakte een beetje in paniek en dacht: dit gaat me niet gebeuren! Ik graaide een cracker uit de kast en begon dit als een malle te eten, waardoor de misselijkheid eigenlijk heel snel zakte. Ik dacht achteraf dat ik gewoon mijn vitamine pillen op een te lege maag op had en dat dat dus verkeerd viel, ik zocht er niks achter. Toen ik 12 weken zwanger was zat ik in de trein toen ik hetzelfde nare gevoel in mijn maag kreeg. Ik had gelukkig mandarijntjes bij me dus die at ik snel op en ik merkte dat ook dat hielp om de misselijkheid te doen zakken. Helaas had ik de volgende keer minder geluk...
Overgeven in het tweede trimester
Met bijna 14 weken zwangerschap ging het helaas toch één keer mis. En dat is voor iemand met emetofobie écht een ramp. Het was een zaterdagochtend en ik had net de 3 dagen daarvoor hormonale migraine gehad voor het eerst in mijn leven. Bonzende hoofdpijn die maar niet zakte waardoor ik echt niéts kon. Het ging die ochtend eindelijk wat beter en mijn ouders kwamen langs. Ik had gewoon normaal ontbeten, maar wel al 3 paaseitjes op bij de thee. Ik dacht ineens: he bah, ik had die paaseitjes niet moeten eten, het zit weer niet lekker in mijn maag. Toen dat gevoel weer omsloeg in misselijkheid ging ik gauw in de tuin staan in de hoop dat frisse lucht zou helpen. Ineens werd ik weer overvallen door kokhalsneigingen en sprintte ik terug naar binnen. Mijn moeder zei meteen: ga naar de wc! Maar ik dacht alleen maar: als ik dat doe komt het écht en dat wil ik niet. Toch voelde ik aan alles dat het dit keer menens was en plofte in paniek en huilend voor het toilet neer. Ik realiseer me dat dit bizar klinkt voor mensen die geen emetofobie hebben, maar ik raakte compleet in paniek en werd overvallen door het gevoel dat mijn maag alles al naar buiten wilde werken. Het leek wel een strijd tussen lichaam en geest: mijn hoofd wilde het gewoon niet toelaten. Ik leek wel een klein meisje wat haar moeder ineens weer nodig had. Toen mijn moeder erbij kwam staan en zei: laat het maar gebeuren, het komt echt goed - toen kwam het. Niet veel, maar jeetje wat was dat afgrijselijk. Hetgeen waar ik al het meerendeel van mijn leven voor vreesde en door blokkeerde, gebeurde ineens. Mijn angst hiervoor is altijd zo groot geweest, dat ik alleen maar kon huilen toen het eenmaal gebeurd was. Mijn moeder snapte dit gelukkig als geen ander. Ik kon achteraf gewoon niet snappen dat dit nu nog in het tweede trimester gebeurde, en hoopte stiekem dat het aan die paaseitjes lag. Maar ook na die dag kwam de misselijkheid wat vaker opzetten. Gelukkig was ik nu telkens goed voorbereid en heb ik het elke keer super snel kunnen tegenhouden. Als jij dus ook emetofobie hebt en je bent zwanger (of je wilt zwanger raken maar je overgeefangst houd je tegen) dan heb ik hier mijn tips voor je.
Beste tips tegen misselijkheid en overgeven in je zwangerschap
Eet elk uur
Je leest veel dat je een aantal kleine maaltijden per dag kunt eten, maar mijn tip is: eet elk uur iéts. Zorg ervoor dat je maag nooit leeg is en dat je geen hongergevoel hebt. Wat ik elk uur at was een stuk fruit, een cracker, een rijstwafel, babybel kaasje of een schaaltje yoghurt. Het kunnen echt kleine dingen zijn waardoor je maag altijd wat voller is.
Eet direct zo gauw je misselijkheid voelt opkomen
Dit is waardoor ik het de eerste keren (op dé ene keer na) heb kunnen voorkomen: eet direct als je voelt dat je misselijk wordt. Niet alleen is eten afleiding, als je iets droogs / hartigs als een cracker eet vult dat direct je maag. De dag dat ik het niet kon tegenhouden en dus echt moest overgeven, was het misschien wel gelukt als ik niet eerst de tuin in was gelopen voor frisse lucht, maar direct een cracker of rijstwafel had gegeten.
Beperk suikers en bewerkte producten
Deze is ook ontzettend belangrijk! Ik heb het boek Vitaal Zwanger gelezen in de eerste weken en was daardoor vastberaden mijn hele eerste trimester clean te eten, biologisch en zonder suikers en kant en klare producten. Dit omdat de baby in het eerste trimester alle vitale cellen en organen ontwikkelt en slechte stoffen daar niet bij helpen. Na het eerste trimester is alles aangelegd en moet de baby vooral nog groeien. Daardoor dacht ik vanaf ongeveer 11 weken: die donut kan wel weer, blikjes cola light kunnen wel weer en kant en klare pizza af en toe ook wel. Daardoor kreeg ik veel meer synthetische stoffen en vooral: xeno-oestrogenen binnen, die je hormoonspiegel zodanig doet stijgen dat je sneller ochtendmisselijkheid ontwikkelt. Ook hoofdpijn, zoals ik die ook heb gehad 3 dagen lang. Ik denk achteraf dat mijn tweede trimester misselijkheid (in elk geval deels) te danken is aan het laten vallen van een gezond en strak voedingsregime.
Nu let ik dus weer goed op mijn eten, ik zorg dat ik constant wat te eten bij mij heb en ik hoop stiekem dat het nu afneemt. De grootste hormoonpiek vindt plaats aan het eind van het eerste trimester en het begin van het tweede trimester, dus fingers crossed 😜
